Biyolojik ritim belirli periyotlar içinde fizyolojik ve davranışsal tepkilerin tekrarlanmasıdır. Canlının yaşamı süresince tekrar eder ve dış ortama adapte olmasını sağlar. Vücutta hormonların salgılanması, uyuma ve uyanık olma hali gibi birçok durum biyolojik ritim ile ilgilidir. Hayvanların biyolojik yani iç saatleri biyolojik ritmi kontrol eder. Örneğin İmparator kelebekleri sonbaharda Amerika’dan Meksika’ya yolculuğa çıkar. Göç sırasında güneşin konumundan yararlanırlar. Laboratuar ortamında ışık altında fazlaca ışıkta tutulan imparator kelebeklerinin biyolojik ritimlerinin baskılandığı ve yön bulma yetilerinin kaybolduğu ortaya çıkmıştır.
Memelilerde biyolojik ritimi ayarlayan bir diğer önemli etken beyindeki epifiz bezidir. Epifiz bezi melatonin hormonu salgılar. Bu hormon gece salgılanır çünkü göze ışık girdiğinde hormon salgılanmaz. Bu hormon hipotalamusu etkiler ve günlük döngülerin düzenlenmesine yardımcı olur. Canlılarda epifiz bezi çıkartılırsa günlük yaşam ritmi sekteye uğrar, biyolojik saat şaşar.
RİTİM BOZUKLUĞUNA YOL AÇAN ETKENLER
Jetlag denilen saat farkı olan ülkeler arasındaki yolculuklarda günlük ritim bozulur. Kişinin tekrar düzene girmesi için bir iki gün geçmesi gereklidir. Ülkemizde gün ışığından yararlanmak için yapılan saat geri ve ileri alma düzenlemeleri de biyolojik ritimi bozar. İnsomnia yani uykusuzluk hastalığında kişi uyuması gereken saat diliminde uyuyamadığından günlük ritimi bozuluyor. Uykusuzluğun uzun süre devam etmesi ruh ve beden sağlığını olumsuz yönde etkiliyor. Ayrıca önemli nörolojik sorunlarında habercisi olabiliyor.
Uyuşturucu madde bağımlılığı da vücut ritmini bozan önemli etkenlerin başında yer almaktadır.
